Kijk, het zit zo... sinds oktober 2021 is de Nederlandse gokmarkt gereguleerd en is een belangrijk instrument ingevoerd om spelers te beschermen: het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (Cruks). Dit register is opgezet door de Kansspelautoriteit (de waakhonden in Den Haag) om mensen die problemen hebben met gokken of zichzelf willen beschermen, uit te sluiten van deelname aan online kansspelen met vergunning. Maar wat als je toch blijft zoeken naar alternatieven buiten Cruks om? Is het dan gek dat het idee van de ‘verboden vrucht’ steeds sterker wordt?
Wat is Cruks en wat is het doel ervan?
De Kansspelautoriteit heeft het Cruks-register opgezet met een simpel doel: voorkomen dat mensen die kansspelproblemen hebben, blijven doorspelen en zichzelf daarmee verder in de problemen brengen. Wanneer je jezelf aanmeldt bij Cruks, kun je niet meer terecht bij Nederlandse goksites met vergunning. Het is een zelfuitsluitingssysteem dat ook door familie of hulpverleners kan worden ingezet als er zorg is over het gokgedrag van iemand.
Hierdoor wil de Ksa de markt veiliger maken, gokken meer verantwoord laten verlopen en gokverslaving terugdringen. Het is in veel opzichten een prima initiatief en een belangrijke stap voor een gereguleerde markt. Maar er kleeft ook een keerzijde aan, die veel spelers doet twijfelen en soms zelfs moedwillig op zoek doet gaan naar de ‘verboden’ buitenlandse sites.
Waarom zoeken sommige spelers alternatieven buiten Cruks?
We kunnen wel zeggen dat het Cruks-systeem uiteindelijk vaak bedoeld is om te helpen, maar het effect is soms anders dan gehoopt omdat het alles behalve flexibel is. Hier een paar redenen waarom sommige spelers toch de illegale markt opzoeken:
- Strikte zelfuitsluiting met weinig nuance: Je aanmelden bij Cruks is een grote stap, maar soms ook een permanente. Er zijn weinig opties om tijdelijk te pauzeren en daarna weer terug te keren zonder een hoop administratieve rompslomp. One-size-fits-all beleid: Cruks kijkt vooral naar uitsluiting als hét antwoord op problemen. Maar mensen zitten niet allemaal hetzelfde in elkaar, dus het werkt niet voor iedereen. Geen privacy of anoniem gokken: Sommige gokkers voelen zich ongemakkelijk met het idee dat hun gegevens in zo’n register staan, ook bij vrijwillige uitsluiting. Gemak en snelheid: Buitenlandse casino's bieden vaak gemakkelijker en sneller toegang zonder zo’n drempel, juist doordat ze buiten de Nederlandse regelgeving vallen.
Maar let op: het blijven zoeken naar alternatieven betekent niet dat spelers per se verslaafd zijn of slecht bezig zijn. Vaak is het gewoon een psychologisch effect rondom het 'verbod' zelf dat juist de aantrekkingskracht vergroot.
Het psychologisch effect van de 'verboden vrucht'
Het fenomeen van de 'verboden vrucht' is oud en bekend: dekrantnieuws als iets verboden is, wordt het juist aantrekkelijker. Dat geldt ook bij gokken. Wanneer je wordt geweerd van een legale site, krijg je daardoor dikwijls alleen maar meer zin om toch door te spelen, en liefst op plekken waar je niet gecontroleerd wordt.
Is het dan gek dat iemand die zichzelf sluit bij Cruks plotseling mórgen toch stiekem naar een buitenlandse goksite gaat? Nee, helemaal niet. Het voelt dan als iets spannends, iets dat je alleen kunt krijgen omdat het níet mag. Dat creëert een psychologisch conflict en zorgt ervoor dat illegaal gokken meer aantrekkingskracht krijgt.
Dát is de kern van het “psychologisch effect verbod”. Door iets af te schermen, maken we het juist interessanter. Het is dus niet simpelweg een kwestie van strengere regels invoeren en klaar is kees. De menselijke geest werkt anders en houdt van keuzes en vrijheid, ook al weten we dat die grenzen soms nodig zijn.
Waarom denken sommige gokkers dat buitenlandse sites dezelfde bescherming bieden als Nederlandse vergunninghouders?
Een veelgemaakte fout is dat spelers denken dat buitenlandse online casino's minstens zo veilig zijn als de Nederlandse. Dat klopt helaas niet. Dit is waarom:
Geen toezicht van de Ksa: Buitenlandse sites die zich niet aan de Nederlandse regels houden, vallen niet onder het toezicht van de waakhonden in Den Haag. Zij hoeven zich vrijwel nergens aan te houden. Geen toegang tot Cruks: Wie speelt bij een illegale aanbieder wordt automatisch buiten het beschermingsnet dat Cruks biedt gesloten. Dit verhoogt het risico voor kwetsbare spelers aanzienlijk. Onbetrouwbare uitbetalingen en klantenservice: Zonder vergunning kunnen spelers nergens écht terecht met klachten, en garanties voor uitbetalingen zijn er ook niet of nauwelijks. Geen strenge spel- en goklimieten: Legale Nederlandse sites moeten voorkomen dat je te veel inzet of te lang speelt. Buitenlandse sites passen deze regels vaak niet toe of hanteren zwakkere limieten.Dus als je denkt: “Ach, dat buitenlandse casino zal ook wel oké zijn, dat merken ze toch niet...”, dan is de kans groot dat je jezelf in gevaar brengt. Niet omdat die sites per se altijd slecht zijn, maar omdat ze simpelweg níet dezelfde bescherming bieden.
De opkomst en toegankelijkheid van buitenlandse online casino’s
Ondanks de strenge regulering en het Cruks-register is het volume van spelers dat op illegale buitenlandse sites speelt niet afgenomen zoals de Ksa hoopte. Sterker nog: het is vaak lastig te bepalen hoeveel het precies is. Wat wél duidelijk is, is dat deze aanbieders vaak onwijs makkelijk toegankelijk zijn:
- Ze hebben geen ingewikkeld registratieproces dat gekoppeld is aan Cruks. Ze promoten zich soms actief via sociale media of vergelijkingswebsites (onwettig, maar moeilijk tegen te gaan). Ze bieden vaak bonussen en games die Nederlandse vergunninghouders niet mogen aanbieden. Via moderne betaalmethoden kunnen spelers relatief anoniem storten en uitbetalen.
Dit maakt dat een redelijk grote groep gokkers voor wie Cruks te streng of te ongemakkelijk is, of die simpelweg niet wíllen worden geregistreerd, zonder problemen kunnen blijven gokken. De aantrekkingskracht blijft groot, ook al neemt de kans op problemen toe.
Conclusie: Het effect van het verbod is complex
Kijk, het verbod en het Cruks-register zijn vanuit een goede intentie geboren: we willen gokkers beschermen, hulp bieden en problemen terugdringen. De waakhonden in Den Haag pakken dat serieus aan. Maar de harde waarheid is dat het verbod ook een psychologisch tegeneffect produceert. Door iets te verbieden, maak je het ook spannender en aantrekkelijker om net díe grens over te gaan.
Spelers zoeken daarom alternatieven buiten Cruks, omdat het systeem te rigide kan aanvoelen en omdat buitenlandse casino’s gemakkelijk bereikbaar zijn. Helaas bieden deze alternatieven geen enkele bescherming.
Onze gokmarkt is een complex samenspel van regels, psychologie en techniek. Zoals bij veel maatschappelijke vraagstukken werkt een one-size-fits-all oplossing vaak niet goed. We moeten dieper kijken naar de behoeften van spelers en naar slimme manieren om hen te beschermen ZONDER dat het verbod zelf de aantrekkingskracht van illegaal gokken vergroot.
Dus ja, het is logisch dat er een "verboden vrucht"-effect ontstaat bij gokkers. De uitdaging is hoe we dat effect verminderen, zonder daarbij de veiligheid en verantwoordelijkheid uit het oog te verliezen.
```